Besin intoleransı, batı toplumlarının yaklaşık yüzde 20’sinde görülüyor lakin ne yazık ki teşhis konulup tedavi edilmediği için pek çok kişinin hayat kalitesini değerli oranda düşürüyor. 

Uzmanlar, laktoz, gluten ve histamin intoleransının toplumda en çok görülen besin intoleransları ortasında olduğunu belirterek bilhassa histamin intoleransının belirtilerinin diğer birçok hastalığa benzemesi nedeniyle göz gerisi edilebildiğine dikkat çekiyor. 

Histamin intoleransının en çok orta yaşlı bayanlarda görüldüğünü belirten Yeditepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Besin Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gonca Bilge Özel, histamin intoleransına ait bilgi verdi. 

Baş Ağrısı, Yorgunluk, Halsizlik, GİS Problemleri

Doç. Dr. Gonca Bilge Özel, günümüzde birçok insanın baş ağısı, yorgunluk, halsizlik ve gastrointestinal sistem (GİS) sorunlarıyla uğraşmasına rağmen birçoğunun meselelerinin ardındaki nedenin bir besin intoleransı olabileceğinden habersiz olduğunu belirtti. Besin intoleransını bir besinin metabolize edilmesindeki eksiklikler sonucu gelişen olağandışı beden tepkileri halinde tanımlayan Özel, “Batılı toplumlarda tüm nüfusun yaklaşık yüzde 20’sinde ortaya çıkan besin intoleransları içinde laktoz, gluten ve histamin intoleransları en çok görülenler arasındadır” dedi. 

Bayat Balıklara Dikkat

Histaminle ilgili problemlerin çoğunlukla iki halde kendini gösterdiğini kaydeden Gonca Bilge Özel, kelamlarını şöyle sürdürdü: 

“Histamin alımıyla ilgili bilinen sorunlar bedendeki histamin düzeyinin yükselmesine (histamin zehirlenmesi) ve histamin metabolizmasındaki sorunlara (histamin intoleransı) bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Histaminle ilgili bilinen birinci tehlike Scombroid familyasına mensup olan balıkların tüketilmesiyle ortaya çıkan scombroid balık zehirlenmesi (histamin zehirlenmesi) olmuştur. Bu familyadaki balıkların uygun olmayan şartlarda koruma edilmeleri ve işlenmeleri histamin oluşumuna sebep olmakta ve zehirlenmelere sebebiyet vermektedir. Daha çok uskumru, palamut, ton balığı, lüfer ve som balığı üzere balıklarda görülse de sardalya, hamsi üzere balıklarda da uygun olmayan şartlara maruz kaldıklarında yüksek histamin düzeyleri görülebilmektedir. Yüksek histamin içeren balıkların tüketimi ile alakalı olan histamin zehirlenmesinde karın ağrısı, döküntü, kusma, diyare, nefes darlığı ve hatta ender olarak vefat bile görülebilmektedir.”

Fermente Eserlerdeki Histamin Tehlikesi 

Son yıllarda histamin zehirlenmesine ek olarak histamin intoleransının da histamin alımına bağlı bir sorun olarak ortaya çıktığına işaret eden Özel, şöyle devam etti:
 “Bu durum bireylerde histamini metabolize eden enzimler olan histamin-N-metiltransferaz (HNMT) ve diamin oksidaz (DAO) eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bilhassa fermente eserler yüksek oranda histamin içeriler. Şarap, olgunlaştırılmış peynirler, sucuk, sosis üzere fermente et eserleri, kakao ve çikolata bunlardan bazılarıdır. Fermente besinlere ek olarak ıspanak, patlıcan, domates üzere sebzeler de doğal yapısında histamin bulundurmaktadırlar.”  

Alkol, Sorunu Ortaya Çıkarabilir

Çok düşük oranda histaminin dahi bu bireylerde semptomlara yol açtığını tabir eden Gonca Bilge Özel, şunları söyledi:

“Bu enzimin eksikliği birtakım bireylerde doğuştan olabilirken kimilerinde alkol ve kullanılan ilaçlar sebebiyle enzimlerin inaktive olmasına bağlıdır. Her iki durumda da metabolize edilemeyen histamin, kana geçerek kanda histamin düzeyinin artışına sebep olmakta ve diyareden baş ağrısına, rinokonjonktival semptomlardan astım, hipotansiyon, aritmi, ürtiker, kaşıntı ve deride kızarıklıklara kadar değişkenlik gösteren belirtelire sebep olmaktadır. Her yaştan ve cinsiyetten beşerde görülebilmesine karşın daha çok orta yaşlı bayanlarda görülmektedir.” 

Başka Hastalıklarla Karışabiliyor

 “Histamin intoleransı, semptomlarının öbür birçok farklı rahatsızlıkla misal olması sebebiyle ekseriyetle göz arkası edilmektedir” diyen Doç. Dr. Gonca Bilge Özel, şunları kaydetti:

“Bu sebeple teşhisi epey güç olabilen histamin intoleransında hasta hikayesinin yeterli bilinmesi, histamin metabolizmasını etkileyebilecek ilaçlar, besinler ve farklı organlardaki semptomlar bir bütün olarak dikkatli bir halde değerlendirilmelidir. Klinik olarak teşhis konulması için bir tabibe başvurulması gerekmektedir. Semptomların önlenmesinde ve giderilmesinde genel olarak düşük histamin diyeti, diamin oksidaz enziminin dışarıdan destek edilmesi ve antihistaminik ilaçların alımı üzere formüller uygulanabilmektedir. Gerçek teşhis ve tedavi ile semptomlar en aza indirilerek bireyin hayat kalitesi arttırılabilmektedir.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı