Lakin yaşamsal değere sahip olmasına karşın bilhassa büyük kentlerde birden fazla bireyde D vitamini olması gereken düzeyden düşük seyrediyor. Dünyada yaklaşık bir milyar beşerde D vitamini eksikliği olduğu düşünülüyor.
Bölgelere nazaran değişmekle birlikte, ülkemizde de her 2 bireyden 1’inde D vitamini eksikliği tespit ediliyor. D vitamini eksikliği pek çok önemli sıkıntıya yol açsa da fazla olması da bir o kadar tehlikeli! Acıbadem Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı, bu nedenle D vitamini eksikliğini karşılamak için tabibe müracaattan özensiz destek kullanımından kesinlikle kaçınılması gerektiğine dikkat çekerek, “Günlük D vitamini gereksinimi yaş, cinsiyet, yaşanan coğrafya, eşlik eden hastalıklar, hamilelik durumu, hatta cilt rengine nazaran değişir.
Dolayısıyla günlük doz ölçüsünü kesinlikle doktor belirlemelidir, aksi takdirde D vitamini yarar yerine önemli ziyanlar verebilir. Zira, bedende D vitaminin fazla olması toksik tesir oluşturarak zehirlenmeye yol açabilir. D vitamini fazlalığında ayrıyeten kanda kalsiyum ve fosfor seviyesi yükselir, kilo kaybı, sistemsiz kalp atımı, kemiklerde kırık riskinde artış, damarlarda ve dokularda kireçlenme, kalp ve böbrek hasarı görülebilir. Bu nedenle evvel bedendeki seviyesi saptanmalı ve sonrasında tabibin önerdiği uygun doz ve müddette destek edilmelidir” diyor.
Pek çok yaşamsal fonksiyona sahip!
Güneş ışığından gereğince ve yanlışsız halde faydalanmamak, çocukluk periyodunda dışarıda oynamak yerine konutta tabletle vakit geçirmek, kapalı alanlarda saatlerce güneşten mahrum kalmak üzere pek çok faktör nedeniyle oluşan D vitamini eksikliği günümüzün kıymetli bir halk sıhhati sorunu olarak kabul ediliyor. Halbuki D vitamini sağılığımız üzerinde kritik bir değere sahip. En kıymetli tesirlerinden biri ise kemik kırıklarını azaltarak ve kas gücünü artırarak düşmelerden muhafazası. Yapılan bilimsel araştırmalar; D vitamininin yeni tümör gelişimini (meme, yumurtalık, kolon, prostat ve başka kanserler) ve var olan tümör büyümesini yavaşlattığını, kalp ve damar hastalıkları ile teneffüs sistemi hastalıkları riskini azalttığını gösteriyor. Damar sertliği ve yüksek tansiyon hastalığında düzenleyici olan D vitamini diyabet ve insülin direncine karşı da kıymetli rol oynuyor. Enfeksiyonların ve bağışıklık sistemi hastalıklarının tedavisinde tesirli oluyor. Bir araştırmaya nazaran, rastgele bir nedenle olan prematüre vefat riskinde D vitamini sayesinde yüzde 25 oranında azalma saptanmış. Bunların yanı sıra bunama riskinin de azaldığı görülmüş.
Dışarıdan destek edilmesi gerekir
Somon balığı ve sardalya üzere yağlı balıklar, balık yağı, yumurta sarısı, sığır karaciğeri, mandıra eserleri ve tahıllarda daha fazla seviyede D3 vitamini olurken; birtakım mantarlarda ve bitkisel kaynaklarda ise (bitkisel kaynaklı sütler, maydanoz, ısırgan otu vb) D2 vitamini bulunuyor. Fakat besinlerin günlük D vitamini ihtiyacın yalnızca yüzde 10-20’sini karşıladığını belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı, “Gıdalar ile yeterince D vitamini almak mümkün değildir. 51-71 yaşları ortasında besin ve destek ile D vitamini alımı 308 IU/gün olarak saptanmıştır. Sadece besin ile alınan D vitamini ise 140 IU / gün olarak tespit edilmiştir ki günlük doz ihtiyacı düşünüldüğünde birçok insanın günlük asgarî gereken dozu bile alamadığı aşikardır. Bu nedenle istikrarlı diyetin yanı sıra D vitamini desteğine de gereksinim vardır” diye konuşuyor.
Hızla depolamaktan kaçının!
Hekime danışmadan, D vitamini muhtaçlığını bir anda karşılayabilmek için ampul kırıp içmek üzere bir yanılgıya asla düşülmemesi gerektiği ikazında bulunan Dr. Meltem Batmacı, “Zira yapılan çalışmalarda; yüksek dozda, uzun aralıklarla alınan D vitamini (ampul kırıp içmek, damlalıklı şişenin tamamını içmek gibi) ve düşük dozda, günlük alınan D vitamini (günlük ya da haftalık kullanılan damla, tablet, kapsül formunda D vitamini) kıyaslanmış. Çalışmanın sonunda; ikinci kümede yer alan bireylerin sağlıklı oldukları ve D vitamini seviyelerinin de daha yüksek olduğu tespit edilmiştir” diyor.
Güneşlenmek çok değerli, ancak!
Yağda çözünen bir vitamin olan D vitamini birtakım besinlerde bulunmakla birlikte çoğunlukla deride güneşin tesiriyle ortaya çıkıyor. D vitamini sentezi güneşin UVB ışını tesiriyle ciltte başlıyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı, güneşe çıkılması gereken müddet ve saat diliminin yaşanılan bölgeye nazaran değiştiğini belirterek, “D vitamini sentezi için ülkemizde 10:00-15:00 saatleri ortasında kolları ve bacakları 15-20 dakika güneş ışınlarına maruz bırakmak önerilir. Lakin UV ışığına maruziyet cilt kanserine neden olabilir, münasebetiyle çok güneşlenmekten kesinlikle kaçınılmalıdır” diye konuşuyor.
D vitamini sentezini azaltan 8 neden!
UVB ışınını, hasebiyle D vitamin sentezini azaltan pek çok faktör mevcut. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı bu etkenleri şöyle sıralıyor:
- İleri yaş
- Kış mevsimi nedeniyle UVB ışınlarına daha az maruz kalmak
- Güneş esirgeyici kullanımı (faktör seviyesi 15 ve üzeri olan güneş esirgeyici krem D vitamini emilimini yüzde 90’dan fazla azaltıyor)
- Tüm cildi kapatacak formda giyinmek
- Açık havada kısıtlı vakit geçirmek
- Koyu renk cilt (melanin pigmenti doğal güneş gözetici üzere davranıyor)
- Kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirmek
- D vitamini sentezine katkıda bulunan organlarda işlev bozukluğu
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
